Hoe vertel je de kinderen dat je gaat scheiden?

Het is absoluut één van de lastigste momenten. Hoe vertel je de kinderen dat je gaat scheiden? Hieronder vind je veel bruikbare tips op een rij. Dus zeker handig om vantevoren samen door te lezen. Deze tips zijn opgedeeld in een stuk voorbereiding, het gesprek zelf en tenslotte de te verwachten reactie van de kinderen.

De voorbereiding

Bij de voorbereiding zijn de volgende zaken van belang.

Wacht niet te lang

Kinderen hebben vaak meer in de gaten dan je denkt. Ze pikken kleine signalen op. Als je te lang wacht ontstaat er onrust en gaan de kinderen zelf eigen verhalen bedenken of nog erger, ze horen het nieuws al van een ander.

Wees niet te snel

Wees niet te snel. Dit klinkt tegenstrijdig. Echter, als er nog maanden zitten tussen de beslissing en het daadwerkelijk apart wonen. En als er bovendien nog veel onduidelijk over jullie toekomst, qua wonen, werken en/of zorgregeling. Dan kan er daardoor bij de kinderen ook veel verwarring en onrust ontstaan. Zeker als ze nog jong zijn, kunnen ze moeilijk overweg met een lange en onduidelijke tijdshorizon.

Bereid het gesprek samen voor

Bereid het samen voor. Overleg van tevoren wie wat zal zeggen. Zo verras je elkaar niet tijdens het gesprek en voorkom je onderlinge spanningen. Realiseer je goed dat de kinderen centraal staan bij dit gesprek. Het gaat even niet om jullie.

Kies een geschikte plaats en tijd

Kies een geschikt moment. Het is belangrijk dat het gesprek plaatsvindt op een tijd en een plek waar iedereen zich op zijn gemak voelt.

Vertel het samen

Het beste is als jullie samen vertellen dat jullie uit elkaar gaan. Vertel beide ongeveer evenveel. De kinderen ervaren dan meteen dat jullie – ondanks dat jullie als partners uit elkaar gaan – als ouders nog wel gezamenlijk functioneren. Dat is een belangrijk signaal naar jullie kinderen!

Een handige boekentip

Vooral voor jonge kinderen is het vaak lastig om te snappen wat scheiden precies inhoudt. Daarvoor is een handig kinderboek verschenen: “Lewis woont in twee huizen“. Aan de hand van dit boekje kunnen jullie het nog beter uitleggen.

Vertel het alle kinderen tegelijkertijd

Vertel het alle kinderen tegelijkertijd. Zo hebben ze steun aan elkaar en kunnen elkaar troosten. Verder voorkom je dat verhalen, of interpretaties daarvan, gaan verschillen en het ene kind niet snapt waarom juist aan de andere meer is verteld.

Het gesprek zelf – Wat vertel je?

Het is verstandig om in simpele woorden, die passen bij de leeftijd van de kinderen, te vertellen dat jullie als partners uit elkaar gaan, maar als ouders altijd voor hen blijven. Houd het verhaal kort en bondig. Kinderen kunnen bij een dergelijke boodschap vaak maar maximaal enkele minuten luisteren. Alles wat daarna verteld wordt, wordt wellicht niet gehoord of begrepen.

Wat vertel je wel?

• Vertel dat jullie besloten hebben uit elkaar te gaan als liefdespartners, niet als ouders.
• Leg uit dat scheiden iets is wat grote mensen doen en dat kinderen daar geen invloed op hebben. Kinderen hebben namelijk heel vaak het gevoel dat zij de oorzaak zijn van de scheiding. Vertel de ze expliciet dat het niet hun schuld is.
• Vertel de kinderen dat jullie allebei heel veel van hen houden en zullen blijven houden. De liefde voor hen gaat nooit over. Scheiden doen jullie als liefdespartners, niet als ouders!
• Geef de kinderen aan dat zij niet hoeven te kiezen voor de ene of de andere ouder. Praat nooit negatief over de andere ouder. Een kind kan daardoor in een loyaliteitsconflict komen, met verstrekkende gevolgen.
• Vertel de kinderen bondig wat de gevolgen op korte termijn zullen zijn: waar gaan ze wonen, hoe vaak zien zij beide ouders en blijven zij op dezelfde school?
• Vraag tenslotte wat de kinderen ervan vinden en reageer begrijpend, ongeacht hun reactie.

Wat vertel en doe je beslist NIET

• Zeg niet tegen je kinderen: “je vader/ moeder gaat weg”. Je kind kan het gevoel krijgen zelf door die ouder verlaten te worden.
• Vertel vooral niet elk je eigen verhaal over de oorzaak van de scheiding. Ook niet na het gezamenlijke gesprek met jullie kinderen. Het is belangrijk dat je je kinderen niet in de scheiding betrekt! Dat zou je doen door de motieven van de scheiding te vertellen. Probeer als het echt niet anders kan in algemene termen uit te leggen waarom jullie gaan scheiden, zonder te vertellen hoe jij of je partner daarover denken.
• Vaak is het zo dat maar één van de partners echt wil scheiden. De andere partner kan daardoor zwijgzamer of teruggetrokken zijn tijdens het gesprek. Kinderen hebben dit feilloos door en willen uit liefde de teruggetrokken ouder helpen. Dit is de omgekeerde weg! Je bent hier als ouders om je kinderen te helpen en niet andersom. De scheiding is al moeilijk genoeg voor ze.

Welke reactie mag je van de kinderen verwachten?

Kinderen kunnen op veel verschillende manieren reageren op jullie mededeling om uit elkaar te gaan. Sommigen gaan huilen, anderen zijn stil en zeggen niets meer en weer anderen zijn geschokt, boos of gaan schreeuwen.

Accepteer elke reactie en steun je kinderen

Wat de reactie van je kind ook is, accepteer zijn of haar emoties. Herhaal wat je kind zegt – daarmee laat je merken dat je hem of haar echt hebt gehoord – en vertel je kind dat het goed is dat hij/zij zo reageert. Daarmee maak je duidelijk dat de emotie die het kind heeft, normaal is. Blijf vooral rustig en steun je kinderen op dit moment, hoe moeilijk het wellicht ook voor jezelf is.

Wat vertel je over de reden van scheiding?

Wees er ook op bedacht dat kinderen zullen vragen naar de reden van jullie scheiding. Meestal heeft het niet veel zin om uit te leggen waarom jullie uit elkaar gaan. Je kunt je kind daar beter niet in betrekken. Leg in algemene termen uit waarom je gaat scheiden, bijvoorbeeld: “papa en mama houden niet meer van elkaar en gaan daarom apart wonen, maar we houden allebei nog wel heel veel van jullie”.

Houd zelf als ouder het ‘gesprek’ in gang

Overigens komen vragen van de kinderen vaak pas een aantal dagen na het eerste gesprek. Het komt ook regelmatig voor dat er helemaal geen vragen komen. Ook niet na een paar dagen of weken. Het is dan verstandig om af en toe zelf het gesprek over de scheiding te starten. Stel vooral vragen vanuit oprechte nieuwsgierigheid naar de beleving van je kind. Het is mijn ervaring dat de communicatie over de scheiding dan wel op gang komt.