Geweldloze communicatie – Hoe om te gaan met boosheid?

“Geweldloze communicatie” is een geweldige praktisch en bruikbaar boek van Marshall Rosenberg. Dit artikel gaat over omgang met boosheid. En laten we eerlijk zijn, iedereen is wel eens boos en helemaal in een scheiding of mediation.

Vier manieren om met boosheid om te gaan

Toen ik het boek voor mijn verjaardag cadeau kreeg, heeft het lang naast mijn bed gelegen. Op een zekere avond had ik een woordenwisseling met mijn vrouw en stapte vervolgens boos naar boven. Pakte het boek en begon te bladeren in de inhoudsopgave. Mijn oog viel direct op het hoofdstuk over boosheid en ik begon te lezen. Volgens Rosenberg zijn er vier manieren om op boosheid te reageren:

1. Onszelf de schuld geven
2. De ander de schuld geven
3. Onze eigen gevoelens en behoeftes waarnemen
4. De gevoelens en behoeftes van de ander waarnemen

Achter elke emotie zit een (on)vervulde behoefte

Grappige theorie. Zelf had ik die avond duidelijke het tweede gedaan. Volgens de theorie is boosheid (en eigenlijk iedere emotie) altijd het gevolg van een juist wel of niet ingevulde behoefte. Ook zegt de theorie dat de persoon die iets zegt waardoor je boos wordt, niet de oorzaak is, maar alleen de trigger. Je kunt de ander dus nooit de schuld geven. Jammer, moest ik toch aan de slag met de punten drie en vier.

Emotie nodigt uit tot zelfonderzoek

Als je boos bent, is het best lastig om een ‘zelfonderzoek’ te starten naar de achterliggende behoefte. Toen ik al lezend zover was, bleek vrij snel dat ik me had verheugd op een gezellige avond. Dit zag ik in rook opgaan door haar woorden. Vervolgens aan de slag met stap vier. Wat zou haar achterliggende behoefte kunnen zijn? Tot mijn grote verbazing, kwam ik erachter dat dat weleens exact dezelfde behoefte zou kunnen zijn!

Met het boek in de hand ben ik vervolgens naar beneden gegaan om mijn conclusies te toetsen. Deze klopte, waarna het nog een gezellige avond is geworden. Het boek heb ik vervolgens binnen enkele dagen geheel uitgelezen.

Persoonlijke conclusie

Dit kleine stukje over boosheid leerde mij twee zaken:

1. In situaties waarin ikzelf geïrriteerd of boos ben. Niet direct primair reageren, maar eerst nagaan wat mijn achterliggende behoefte is. Zodra ik dat weet, kan ik deze behoefte uiten in plaats van de boosheid over het mogelijk niet invullen van deze behoefte.
2. In situaties dat een ander zich ergert of boos is. Hier kan ik met andere oren luisteren. Niet naar datgene wat letterlijk wordt gezegd, maar ‘tussen de regels door’ op zoek naar de behoefte of intentie van de ander. Zodra ik dat kan ‘horen’, ben ik op een natuurlijke manier in staat om anders te reageren en neemt de ergernis richting de ander direct af.

Beide zaken zijn niet altijd makkelijk, maar wel verbluffend effectief als het lukt. Als mediator help ik mensen in een scheiding om meer in contact te komen met hun achterliggende behoeftes. Van daaruit is het makkelijker om te communiceren en vooral ook ‘gehoord’ te worden.