Scheidingsrituelen

In deze Blog staan we stil bij mogelijke rituelen voor een scheiding. Wat zijn scheidingsrituelen, waarom zijn ze zo belangrijk en hoe doe je dat dan bij een scheiding?

Wat zijn rituelen?

We kennen allemaal wel rituelen voor belangrijke gebeurtenissen, zoals kinderen krijgen, dopen, trouwen, verjaren of overlijden. Duizenden jaren geleden hadden indianen al rituelen om bijvoorbeeld de overgang van jongen naar volwassen man te begeleiden. In Japan en de VS bestaan er zelfs rituelen voor een scheiding. Dit gaat dan soms gepaard met het stukslaan of teruggeven van de trouwringen ten overstaan van familie en vrienden.

Belang van scheidingsrituelen

Een scheidingsritueel kan helpen om je scheiding te verwerken. Het is een manier om je relatie als levenspartners af te ronden en een nieuwe start te maken als ouders. Je kan het helemaal zelf doen of als onderdeel van een mediation.

Kenmerken van scheidingsrituelen

Anselm Grün heeft het mooi beschreven:
“Rituelen doen een deur dicht en openen er één. We moeten de deur naar het verleden dichtdoen, zodat we helemaal in het heden kunnen zijn. Alleen als die deur wordt dicht gedaan ontstaat er een ingang naar het nieuwe en gaat er een deur naar het heden open. Wie nooit deuren dichtdoet, staat altijd op de tocht.”

De volgende vier elementen zijn belangrijk bij een scheidingsritueel:

1. Bewust loslaten van alle vervelende herinneringen en facetten van de partnerrelatie en de verantwoordelijkheid nemen voor jou bijdrage hierin.
2. Benoemen van de ‘goede tijden’, waar bijvoorbeeld de kinderen uit zijn voortgekomen.
3. Teruggeven van de huwelijkse belofte, het is niet gelukt deze waar te maken.
4. Doen van een nieuwe belofte, gericht op de toekomst (positieve wensen) en vooral gericht op de kinderen.

Praktische voorbeelden

Er zijn veel vormen waarin je een scheidingsritueel kan uitvoeren. Hier volgen een paar praktische voorbeelden, waarmee ik deels zelf ervaring heb en deels op internet heb gevonden:

1. Laat symbolisch twee brandende papieren lampionnen op, waarop je alle minder leuke kanten van de relatie hebt geschreven of schrijf deze op een papier die jullie beide in een vuurkorf verbranden. Dit lees je dus niet aan elkaar voor het gaat immers om je eigen loslaten.
2. Schrijf op wat je aan de ander te danken hebt, geleerd hebt of waarvan je genoten hebt. Dit kan je wel naar elkaar uitspreken en elkaar daarvoor bedanken.
3. Ga een nieuwe belofte met elkaar aan. Bijvoorbeeld dat je contact blijft houden, altijd positief over de ander zult spreken en elkaar vriendschappelijk zult blijven benaderen. Of een gelofte waarin je de onvoorwaardelijke liefde voor de kinderen en goed ouderschap belooft.
4. Geef een symbolisch geschenk , zoals bijvoorbeeld ‘kinderring’ gemaakt van de omgesmolten trouwring of een leeg dagboek als teken van een nieuw begin.

Voorbeeldtekst voor een scheidingsritueel

In het tijdschrift voor conflicthantering van de MfN (2017, nummer 3), staat een mooie voorbeeldtekst van Christel Hobbelen. Deze tekst zou je naar elkaar kunnen uitspreken en luidt als volgt:

“Bedankt voor de mooie tijd die we samen hebben gehad. Wat jij mij hebt gegeven, draag ik met mij mee, dat is voor mij. Wat ik jou gaf, heb ik gegeven uit liefde en is voor jou om te behouden. Het is spijtig hoe het is gegaan, daarin neem ik mijn verantwoordelijkheid en laat aan jou wat jouw aandeel hierin is. Ik verlaat je met liefde en waardering, in vrede, opdat we altijd de ouders van onze kinderen blijven.”

Mooie terugkoppeling van cliënten over hun ritueel

Ik raad cliënten regelmatig aan om een scheidingsritueel te doen. Recent ontving ik een mooie terugkoppeling. Deze terugkoppeling lees je hieronder met toestemming en geanonimiseerd:

Vandaag hebben we ook een scheidingsritueel gedaan, exact 16 jaar nadat we getrouwd zijn. Dat was dus wel heel bijzonder om juist vandaag te doen.

We hebben eerst twee papieren verbrand waarop we beide voor onszelf de dingen hadden opgeschreven die we graag los willen laten en niet zullen missen. Dat viel nog niet mee want de harde wind blies steeds de vlammen uit. Maar met veel lucifers, geduld en een waxinelichtje is het toch gelukt.

Daarna hebben we beide elkaar bedankt voor dingen waar we dankbaar aan terugdenken, fijne dingen van elkaar en van ons samen die we ons willen blijven herinneren. Dat was heel mooi om te doen, vooral omdat de dingen die hierop eventueel een schaduw konden werpen net in vlammen op waren gegaan.

Ook hebben we een belofte naar de toekomst uitgesproken, dat we er nog steeds voor de kinderen en voor elkaar willen zijn ook al is dat dan niet meer als geliefden.

Tenslotte hadden we allebei ook nog een symbolisch cadeautje voor elkaar. Al met al heel bijzonder om te doen, het voelt goed en gaat ons zeker helpen om de volgende fase in te gaan.