Van plan om te scheiden? Of ben je al gescheiden en wil je weer met iemand gaan samenwonen? In beide gevallen zal dit gevolgen hebben voor wie je fiscaal partner of toeslagpartner is. En dit beïnvloed weer je belasting, je netto inkomen en daarmee ook de alimentatie.
In bijgaande blog lees je alles over:
- het verschil tussen fiscaal partner en toeslagpartner;
- hoe dit werkt bij scheiding of hernieuwd samenwonen;
- wat hiervan de gevolgen zijn qua belasting en toeslagen.
Inhoudsopgave
Wat is het verschil tussen een fiscaal partner en een toeslagpartner?
Een fiscaal partner is iemand waarmee je samen de aangifte inkomstenbelasting kan of moet doen. Terwijl een toeslagpartner invloed heeft op de (hoogte van de) toeslagen die je ontvangt. Dit zijn dus twee verschillende begrippen.
Om het nog verwarrender te maken, hanteert de belastingdienst nog een derde ‘partnerdefinitie’. Namelijk voor de erf- en schenkbelasting. Daarover aan het einde van deze blog meer.
Even een klein voorbeeld van beide begrippen
Met een toeslagpartner kan het recht vervallen op honderden euro’s toeslag per maand.
Stel dat je recht hebt op huur -of zorgtoeslag. Mocht je nu een toeslagpartner krijgen, dan kun je daardoor het recht op toeslag verliezen. Dit kan netto honderden euro’s per maand schelen.
Stel dat jullie fiscaal partners zijn en kinderen hebben onder de twaalf. Dan heeft alleen de minstverdienende van jullie recht op ‘inkomensafhankelijke combinatiekorting’. Als jullie echter geen fiscaal partners meer zijn, dan hebben jullie beide recht op deze korting. Een inkomensverschil van enkele duizenden euro’s op jaarbasis.
Wanneer verandert je fiscale situatie bij scheiding of samenwonen?
Uit bovenstaande voorbeelden wordt duidelijk dat een fiscaal of toeslagpartner meteen effect kan hebben op je eigen portemonnee. Het is dus belangrijk om precies te weten wanneer het fiscaal of toeslagpartnerschap start en eindigt. Dit lees je hieronder.
Onder welke voorwaarden ben je fiscaal partner?
Je bent verplicht fiscaal partner als je aan één van de volgende twee voorwaarden voldoet:
- Jullie zijn getrouwd of geregistreerde partner.
- Je staat op hetzelfde adres ingeschreven en je voldoet aan één van de volgende voorwaarden:
- jullie zijn allebei meerderjarig en hebben samen een notarieel samenlevingscontract;
- jullie zijn bij een pensioenfonds aangemeld als pensioenpartners;
- je bent samen eigenaar van de woning waarin jullie staan ingeschreven;
- jullie waren in het voorgaande aangiftejaar ook al fiscaal partners;
- je hebt samen een kind of één van jullie heeft een kind van de ander erkend;
- jullie zijn allebei meerderjarig en er staat ook een minderjarig kind van één van jullie ingeschreven op het adres (hiervoor gelden uitzonderingen).
Meerdere fiscaal partners tegelijkertijd
Nu kan het zijn dat er meerdere mensen aan bovenstaande voorwaarden voldoen. Je hebt als het ware twee fiscale partners tegelijkertijd. Kijk op de site van de belastingdienst, wat de ‘voorrangsregels’ zijn en wie volgens de belastingdienst jouw fiscaal partner is.
Meerdere fiscaal partners na elkaar
Ook kan het zijn dat er in één belastingjaar achtereenvolgens twee verschillende mensen aan de voorwaarden voldoen. Je hebt bijvoorbeeld na elkaar twee fiscaal partners gehad. In dat geval mag je zelf kiezen met wie van de twee je samen belastingaangifte gaat doen dat jaar.
In het jaar van de scheiding mogen jullie in principe zelf kiezen voor fiscaal partnerschap of niet.
Maar een deel van het jaar een fiscaal partner
Als je maar een deel van het jaar een fiscaal partner hebt, dan is er geen verplichting. In dat geval mag je zelf kiezen of je samen aangifte gaat doen of niet. Hiervoor is het natuurlijk wel van belang om te weten op welk moment je fiscaal partnerschap exact begint en eindigt.
Vanaf welk moment ben je fiscaal partner?
Het antwoord op deze vraag hangt af van je burgerlijke staat. Ben je getrouwd (of geregistreerd partner) of woon je alleen samen?
Je bent getrouwd (of geregistreerd partner)
In principe ben je fiscaal partners vanaf het moment dat je trouwt of een geregistreerd partnerschap aangaat. Woonde je echter vantevoren al samen? Dan begint je fiscaal partnerschap vanaf het moment dat jullie dat jaar samen op hetzelfde adres ingeschreven stonden.
Je woont samen
Voldoe je op enig moment in het jaar samen met je huisgenoot aan de voorwaarden voor fiscaal partnerschap (zie hierboven)? Dan ben je al fiscaal partner vanaf het moment dat jullie dat jaar samen op hetzelfde adres ingeschreven stonden.
Een voorbeeld. Stel dat jullie vanaf 12 april samen ingeschreven staan op één adres. Vervolgens krijgen jullie op 12 oktober een kind. Jullie voldoen dan vanaf 12 oktober aan de voorwaarden voor fiscaal partnerschap, maar jullie fiscaal partnerschap begint 12 april, omdat jullie vanaf dat moment al samenwoonden.
Op welk moment eindigt jullie fiscaal partnerschap?
Ook dit hangt weer af van jouw burgerlijke staat. Ben je getrouwd (geregistreerd partner) of woon je samen?
Einde fiscaal partnerschap bij echtscheiding
Jullie waren dus getrouwd of hadden een geregistreerd partnerschap. In dat geval eindigt het fiscaal partnerschap zodra jullie aan deze beide voorwaarden voldoen:
- De echtscheiding (beëindiging geregistreerd partnerschap) is ingediend bij de rechtbank.
- Jullie staan niet meer op hetzelfde adres ingeschreven.
Voldoen jullie gedurende het belastingjaar aan beide voorwaarden, dan waren jullie dus slechts een deel van dat jaar fiscaal partner. Dan mag je zelf kiezen of je samen aangifte doet of alleen.
Gescheiden maar nog steeds op één adres?
Sta je echter het hele jaar van je scheiding nog op één adres ingeschreven met je ex? Dan ben je dus het hele jaar fiscaal partner van elkaar en dus verplicht om samen aangifte te doen. Stel dat jullie ook in het jaar na de scheiding nog onder één dak samenwonen, dan zijn jullie ook in dit jaar nog fiscaal partners.
Wat zijn de voorwaarden voor toeslagpartner en per wanneer gaat dat in?
De voorwaarden voor een toeslagpartner zijn per 2021 gewijzigd. Tot 2021 had je al een toeslagpartner als iemand op hetzelfde adres ingeschreven stond. Vanaf 2021 krijg je pas een toeslagpartner in de volgende situaties:
Situatie | Start van toeslagpartnerschap |
Jullie gaan trouwen of worden geregistreerd partner | Jullie zijn elkaars toeslagpartner vanaf de 1ste van de volgende maand. Met uitzondering van de huurtoeslag, want daarvoor moeten jullie ook op hetzelfde adres wonen. |
Jullie tekenen een samenlevingscontract of kopen samen een huis |
Jullie zijn pas elkaars toeslagpartner vanaf de 1ste van de maand nadat jullie op hetzelfde adres zijn gaan wonen. |
Jullie krijgen samen een kind | Ook hiervoor geldt dat jullie pas toeslagpartner worden vanaf de 1ste van de maand, nadat jullie op hetzelfde adres wonen. |
Op welk moment eindigt het toeslagpartnerschap?
Voor beëindiging van toeslagpartnerschap is het van belang of jullie getrouwd waren of samenwoonden.
Jullie wonen samen en zijn niet getrouwd
Dit is eigenlijk heel simpel. Verhuis je zelf of verhuist jouw toeslagpartner? Zodra deze verhuizing is doorgegeven aan de gemeente, zijn jullie geen toeslagpartners meer vanaf de 1ste van de volgende maand.
Je bent getrouwd of hebt een geregistreerd partnerschap
Ben je getrouwd (of geregistreerd partner) en gaan jullie scheiden? Ook nu moeten jullie eerst op een ander adres ingeschreven staan. Zodra de verhuizing aan de gemeente is doorgegeven, zijn jullie geen toeslagpartners meer vanaf de 1ste van de volgende maand, mits:
- jullie scheiding al definitief bij de gemeente is ingeschreven;
- of als jullie daarvoor de aanvraagdatum van de scheiding (datum verzoekschrift van de rechtbank) zelf aan de gemeente hebben doorgegeven.
GRATIS E-Book: alles over scheiden (inclusief twijfelfase)
Wil je een compleet en helder overzicht? Hoe om te gaan met de twijfel? Wanneer en wat vertellen jullie de kinderen, familie en vrienden? Welke financiële consequenties zijn er en wat is er mogelijk qua woning? Wat spreken jullie af in het ouderschapsplan? Hoe blijf je samen goede ouders en werk je toe naar meer geluk? Het gratis eBook gaat in op alle aspecten rondom een scheiding.
Wat zijn de fiscale gevolgen van het wel of niet hebben van een partner?
We maken hierbij onderscheid tussen enerzijds jouw fiscale partner en anderzijds je toeslagpartner. Als laatste kijken we ook naar het partnerbegrip voor de erf- en schenkbelasting. Dit kan relevant zijn bij scheidingen zodra de vermogensverdeling scheef is.
Wat zijn de consequenties van fiscaal partnerschap?
Het hebben van een fiscaal partner heeft voor- en nadelen.
Voordelen fiscaal partnerschap
Het voordeel is met name dat jullie inkomsten en aftrekposten onderling mogen verdelen, zodat jullie samen minder belasting betalen. Hieronder volgen de belangrijkste posten die verdeeld mogen worden:
- het saldo van de inkomsten en aftrekposten van de eigen woning;
- voordeel uit aanmerkelijk belang (Box II);
- de gezamenlijke grondslag sparen en beleggen (box III);
- betaalde partneralimentatie en andere onderhoudsverplichtingen;
- uitgaven voor specifieke zorgkosten of tijdelijk verblijf thuis van ernstig gehandicapte kinderen, broers of zussen;
- studiekosten en andere scholingsuitgaven.
Het is handig als jullie de inkomsten aan de minstverdienende toedelen en de aftrekposten juist aan de meestverdienende. Zo besparen jullie samen belasting. De minstverdienende valt immers in een lagere belastingschaal dan de ander.
Nadelen bij een fiscaal partnerschap
Fiscaal partnerschap heeft echter ook nadelen en wel de volgende:
- De ‘inkomensafhankelijke combinatiekorting’ is beschikbaar voor iedereen met minimaal één kind onder de 12 jaar op het adres of iedereen met co-ouderschap. Heb je echter een fiscaal partner, dan heeft alleen de minstverdienende van jullie recht op deze korting. Dit is dus een nadeel voor de ander die meestverdienende is.
- Stel dat je allebei een koophuis hebt. Je mag dan samen maar voor één huis rente aftrekken. Ook dit is dan een nadeel. Op deze regel bestaan wel uitzonderingen.
- Verder zijn er drempelbedragen voor bepaalde aftrekposten. Bijvoorbeeld voor giften en zorgkosten. Deze drempelbedragen zijn hoger in geval van fiscaal partnerschap.
Welke toeslagen zijn afhankelijk van een toeslagpartner?
De toeslagpartner is belangrijk voor de diverse belastingtoeslagen. De voorwaarden en hoogtes van elke toeslag wordt hierdoor bepaald. Het gaat om de volgende toeslagen:
- zorgtoeslag (een bijdrage in de premie zorgverzekering);
- huurtoeslag (een tegemoetkoming in de maandelijkse huurlast);
- kinderopvangtoeslag (een bijdrage in jouw opvangkosten voor kinderen);
- kind gebonden budget (een tegemoetkoming in het levensonderhoud voor ouders met kinderen).
Voor bovenstaande toeslagen geldt dat het inkomen en/ of het vermogen van je toeslagpartner meetelt in het totaal. Door een toeslagpartner kun je dus minder toeslag krijgen of kan de toeslag zelfs helemaal komen te vervallen. Na een scheiding gaan deze toeslagen juist vaak fors omhoog. Kijk op de site van de belastingdienst voor de specifieke voorwaarden per toeslag.
Wanneer ben je partner voor de schenkbelasting?
Voor de schenkbelasting ben je elkaars partner zodra je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt. Woon je samen dan ben je partner als jullie voldoen aan alle volgende voorwaarden:
- jullie minimaal twee jaar een samenlevingscontract met een wederzijdse zorgverplichting hebben, die is opgemaakt door de notaris;
- je minimaal twee jaar ingeschreven staat op hetzelfde adres;
- jullie geen bloedverwanten zijn in de rechte lijn.
Partners worden door de belastingdienst gezien als één persoon. Schenkingen van en naar ‘partners’ worden dus bij elkaar opgeteld.
Ouders worden voor de schenkbelasting altijd gezien als één schenker. Dit geldt ook als jullie zijn gescheiden! Dus als je allebei een schenking doet aan jullie kind, dan moet hij/ zij de waarde van die schenkingen bij elkaar optellen.
Wanneer ben je partner voor de erfbelasting?
Voor de schenkbelasting ben je elkaars partner zodra je getrouwd bent of geregistreerd partner. Woon je samen dan ben je partner als je minimaal zes maanden voor de erfenis aan alle volgende voorwaarden voldoet:
- jullie een samenlevingscontract met een wederzijdse zorgverplichting hebben, die is opgemaakt door de notaris;
- je op hetzelfde adres ingeschreven staat;
- jullie geen bloedverwanten zijn in de rechte lijn.
Voldoe je aan alle voorwaarden voor samenwonenden, maar heb je geen notarieel samenlevingscontract? Dan zijn jullie toch partners voor de erfbelasting als jullie minimaal vijf jaar op hetzelfde adres ingeschreven staan.
Partners worden door de belastingdienst gezien als één persoon. Erfenissen naar ‘partners’ worden dus bij elkaar opgeteld. Van dit totaal wordt één keer de vrijstelling afgetrokken. De belastingdienst ziet jullie namelijk als één persoon.