Bijna wekelijks ontvang ik mensen in mijn praktijk met twijfels over hun relatie. Soms zo sterk, dat één van beide het liefst meteen wil scheiden. Maar andere keren ook vol verwarring en zonder duidelijke richting. In bijna alle gevallen vinden deze stellen het lastig om met elkaar in gesprek te gaan over de relatie twijfels.
Donderslag bij heldere hemel
Vooral het gebrek aan communicatie is kenmerkend. Hierdoor hoor ik regelmatig één van beide zeggen: “het kwam voor mij als een donderslag bij heldere hemel”. Diegene zag totaal niet aankomen, dat de ander vol twijfels was over de relatie. Twijfels kunnen zich blijkbaar heel subtiel ontvouwen. Zo subtiel zelfs, dat je deze zelf niet eens direct aan de relatie koppelt. Daarom geef ik hieronder acht mogelijke signalen, waaraan je relatietwijfel zou kunnen herkennen.
Inhoudsopgave
Afstandelijkheid en relatietwijfel (1)
Bijna zonder uitzondering krijg ik van stellen terug, dat ze achteraf gezien, de toegenomen afstandelijkheid wel hadden aangevoeld.
Een plotselinge of juist geleidelijke afname van emotionele nabijheid en betrokkenheid (ook wel affiniteit genoemd) kan een teken zijn van relatietwijfel. Het gaat hier primair om het gevoel dichtbij de ander te willen zijn. Doorgaans vraag ik stellen naar hun gevoel van affiniteit. Bijna zonder uitzondering krijg ik dan terug, dat ze de toegenomen afstandelijkheid wel hadden aangevoeld.
Er was meer afstand want …
Vaak wordt er ook een logische reden voor bedacht, zoals:
- Het was ook een drukke tijd met onze jonge kinderen.
- Mijn vader is afgelopen jaar overleden en dit had een enorme impact op mij.
- Jij zat in een burn-out en ik heb alles in huis opgevangen.
Eerst is er ontkenning
Mensen ontkennen daarmee het gevaar van mogelijke relatieproblemen. Ze gaan ervan uit dat alles vanzelf weer goed komt, zodra de bedachte reden voorbij is. En heel eerlijk. Vaak is dat ook zo. Dan hebben ingrijpende gebeurtenissen slechts een tijdelijk impact op de relatie. Maar soms is er meer aan de hand.
Hoe het zichtbaar wordt
Toenemende afstandelijkheid is vaak ook duidelijk zichtbaar voor jullie omgeving. Het kan zich bijvoorbeeld op de volgende manieren openbaren:
- Fysieke afstand, zoals minder hand-in-hand lopen, minder knuffels of minder intiem gedrag.
- Non-verbale signalen, zoals zichtbare spanning, vermoeidheid of het vermijden van oogcontact.
- Gezamenlijke activiteiten, doordat iemand gezamenlijke sociale activiteiten mijdt, of minder deelneemt aan gedeelde hobby’s.
- Zoeken van afleiding, doordat iemand zich terugtrekt in het werk, veel alleen buiten de deur is of meer tijd besteedt aan hobby’s of sport.
Spannend om het in gesprek te brengen
Vaak is het best spannend om twijfel of afstandelijkheid aan te kaarten. Ik hoor dan: “als ik zeg dat ik twijfel, dan barst de bom”. Maar ook: “ik moet eerst voor mezelf uitzoeken wat ik wil, en daarna kan ik het pas met mijn partner delen”. Dit zijn doorgaans vermijdende strategieën. Als gevolg hiervan, komt er geen echte communicatie op gang. Broeit er wel iets dergelijks, maar wordt dit niet besproken? Dan leidt dit bijna onvermijdelijk tot verdere verwijdering. Dit brengt ons direct bij het belangrijkste en tweede thema, zijnde communicatie.
Gebrek aan communicatie (2)
Goede communicatie is het smeermiddel voor elke relatie. Het zorgt ervoor dat er een meer gedeelde realiteit komt. Jij begrijpt de ander en de ander begrijpt jou. Simpel gezegd, zou je het volgende kunnen stellen. Als je iemand volledig lijkt te begrijpen, dan voelt deze persoon heel vertrouwd en dichtbij. Er is dan veel ‘affiniteit’ tussen jullie. Stel nu dat zo iemand vervolgens iets doet, wat je helemaal niet snapt. Iets wat je totaal niet had verwacht. Op zo’n moment voelt deze persoon meteen een stuk meer op afstand. Wellicht kun je je zo’n situatie herinneren. Een situatie waarin jouw partner iets deed, waarvan jij niets begreep. Hoe voelde dat toen voor jou?
Affiniteit, realiteit en communicatie
Goede communicatie is het smeermiddel voor elke relatie.
Ik zal eerst de begrippen affiniteit, realiteit en communicatie kort definiëren:
- Affiniteit is de mate waarin je gevoelsmatig dichtbij de ander wilt zijn.
- Realiteit gaat over het wederzijds begrip, oftewel de mate waarin jullie hetzelfde tegen belangrijke gebeurtenissen of zaken aankijken.
- Communicatie betreft de mate waarin onderlinge afstemming leidt tot meer gedeelde realiteit en een hogere affiniteit.
Goede communicatie zorgt dus zowel voor versterking van het wederzijds begrip (realiteit) als ook het onderling gevoel van verbinding (affiniteit). Omgekeerd, gaan ‘Afstandelijkheid’ en ‘Gebrek aan communicatie’ juist weer hand-in-hand bij relatietwijfel.
Minder communicatie versus meer miscommunicatie
Gebrek aan communicatie, gaat eigenlijk over gebrek aan goede communicatie. Soms wordt er nog maar weinig gecommuniceerd, behalve over praktische zaken of over de kinderen. In andere gevallen wordt er wel degelijk veel gecommuniceerd, maar valt dit eerder onder de noemer ‘slechte communicatie’. Ik zal nu een aantal kenmerken geven van miscommunicatie.
8 kenmerken van slechte communicatie
Pas goed op als je veel van de acht onderstaande kenmerken van miscommunicatie herkent:
- Jullie houden belangrijke informatie of gevoelens achter.
- Er wordt niet actief geluisterd en teruggekoppeld.
- Meer zinnen starten met “jij”, dan met “ik”.
- Verwijten en beschuldigingen leiden over en weer tot boosheid en schuldgevoel.
- Er is sprake van veel aannames, die niet bij elkaar worden getoetst.
- Steeds vaker wordt er disrespectvol tegen elkaar gesproken, vanuit eigen frustratie, gevolgd door excuses en sorry.
- Woorden als ‘altijd’ en ‘nooit’ vallen regelmatig en leiden tot defensieve reacties.
- Er is weinig ruimte voor humor of het bespreken van leuke toekomstplannen.
Als de communicatie afneemt of slechter wordt, is dit doorgaans een signaal voor problemen of twijfels in de relatie. Bovendien resulteert dit in wederzijds onbegrip, ons volgende en derde thema.
Meer onbegrip en conflict (3)
Wie zich niet gehoord voelt, valt doorgaans in herhaling.
Als er een toename is van conflicten en meningsverschillen zonder duidelijke oplossingen, kan dit duiden op onderliggende ontevredenheid en twijfel in de relatie. Vaak gaat dit gepaard met onbegrip. Onbegrip over het gedrag van je partner. Of over uitspraken van je partner. Of andersom, heb jezelf wellicht regelmatig het gevoel niet begrepen te worden. Dan is dat dus een duidelijk signaal voor relatietwijfel.
Herhaling kan wijzen op onbegrip
In mijn praktijk zie ik regelmatig mensen in herhaling vallen. Ze draaien in rondjes en zeggen twee of drie keer hetzelfde, maar dan in andere bewoordingen. Soms lijkt het wel alsof elke herhaling feller en emotioneler is, dan daarvoor. Voor mij is dit altijd een signaal dat diegene zich niet gehoord en begrepen voelt. Een reden om nog eens extra goed op te letten. Welke essentie wordt hier gemist? Zodra ik deze essentie correct oppik en heel duidelijk bevestig naar de ander, stopt de herhaling direct. De zender voelt zich begrepen en ontspant zichtbaar. We willen immers allemaal gezien en gehoord worden.
Een patroon van onbegrip
Als het wederzijds onbegrip groot is, dan ontstaat er al snel een patroon. Dit zie ik ook bij stellen in mijn praktijk. Zo’n patroon gaat een beetje als volgt. De vrouw zegt terloops: “ik ben hartstikke druk met de kinderen”. Als door een wesp gestoken reageert de man met: “belachelijk dat je zegt, dat ik thuis nooit wat doe, daar klopt niets van!”. Vervolgens ontspint zich een, steeds feller wordende, discussie over wie thuis wat doet. Er lijkt geen einde aan te komen en de praktijkvoorbeelden worden heen en weer gepingpongd. De ‘temperatuur’ daalt gevoelsmatig tot onder het vriespunt. De stress en wanhoop stijgt. Lees hier meer over “terugkerende relatiepatronen“.
Van reageren naar luisteren
Als de partners niet naar elkaar kunnen luisteren, omdat ze in hun eigen pijn geraakt worden, ga ik hen als mediator ondersteunen. Ik neem weer even hetzelfde stel als voorbeeld. Doordat ik hen beide beluister, krijg ik een beeld van de onderstroom. Datgene waar het echt om gaat. Tegen de man zeg ik nu: “klopt het, dat je bang bent, dat je na de scheiding het contact met je kinderen verliest?”. Uit zijn reactie zie ik, dat ik ‘spot-on’ zit. Hij ontspant, knikt direct en wordt zichtbaar emotioneel. Hetzelfde gebeurt bij de vrouw, als ik aan haar vraag: “kan het zijn, dat jij het gevoel hebt dat je er alleen voor staat?”.
De kracht van een goede bevestiging
Niets is fijner, dan echt gehoord en begrepen te worden.
Dit voorbeeld laat zien hoeveel kracht er zit in een goede bevestiging. Er ontstaat direct rust, zodra ik dit stel in duidelijke bewoording teruggeef, wat ik heb gehoord. Niets is namelijk fijner, dan echt gehoord en begrepen te worden. En dit is zeker geen trucje. Een goede bevestiging werkt alleen als het klopt (luisteren) en als de ander ‘voelt’ dat jij het ook echt snapt (begrijpen).
Liever een halve bevestiging dan geen bevestiging
Stel nu dat je een bevestiging geeft, die niet helemaal aankomt. Even weer terug naar het voorbeeld. Ik bevestig de vrouw met: “kan het zijn, dat jij het gevoel hebt dat je er alleen voor staat?”. Ze wacht even en vult dan aan: “Ja, dat was altijd al zo, maar de laatste maanden kan ik het gewoon niet meer zo goed aan”. Mijn bevestiging was dus blijkbaar net niet de essentie. Echter, doordat ik deze bevestiging wel heb gegeven, weet ik nu wat de kern is. Ik bevestig haar opnieuw met: “ah, ik begrijp je, je deed altijd al veel alleen, maar nú is het je even allemaal teveel?”.
Van actief bevestigen naar begrip
Ik nodig je uit om hiermee te gaan experimenteren. Ga eens actief aan de slag met het bevestigen van wat je partner zegt. Je zult merken, dat dit alleen werkt als je echt open en aandachtig luistert. Hoe meer jouw aandacht bij je partner ligt, hoe beter het zal lukken om te luisteren, te bevestigen en te begrijpen. Het wederzijdse onbegrip zal als sneeuw voor de zon verdwijnen en daarmee ook de twijfels aan jullie relatie.
GRATIS E-Book: alles over scheiden (inclusief twijfelfase)
Wil je een compleet en helder overzicht? Hoe om te gaan met de twijfel? Wanneer en wat vertellen jullie de kinderen, familie en vrienden? Welke financiële consequenties zijn er en wat is er mogelijk qua woning? Wat spreken jullie af in het ouderschapsplan? Hoe blijf je samen goede ouders en werk je toe naar meer geluk? Het gratis eBook gaat in op alle aspecten rondom een scheiding.
Verandering in intimiteit (4)
Verandering in het seksuele aspect van jullie relatie, kan een teken zijn van emotionele afstand en mogelijke twijfel. Deze verandering kan zich op verschillende manieren manifesteren:
- Minder intieme momenten, minder aanraking of minder vaak vrijen.
- Gebrek aan verlangen en daaraan gekoppeld het nemen van initiatief tot intimiteit.
- Meer uiting van onvrede over intimiteit of het benoemen van onvervulde wensen.
- Achterhouden van seksuele verlangens of het heimelijk fantaseren hierover.
- Juist meer seks, maar als middel om ruzies en conflicten bij te leggen.
Verbinding en intimiteit
Verbinding en intimiteit lijken wel twee kanten van dezelfde medaille. Voor de één is intimiteit of seks een manier om weer verbinding te gaan voelen met de ander. De ander heeft juist eerst een sterk gevoel van verbinding nodig om zich open te kunnen stellen voor seksualiteit. Verbinding en intimiteit zijn onderling sterk met elkaar verbonden. Het is dan ook logisch dat de intimiteit vaak stagneert bij relatietwijfel.
Seks versus intimiteit
Seks heeft soms weinig te maken met verbinding en intimiteit.
Ik kom echter in mijn praktijk ook uitzonderingen tegen op deze regel. Zo’n stel geeft bijvoorbeeld aan, dat seks het enige is wat ze bindt. Ze praten amper nog met elkaar en ervaren veel onbegrip. Hebben vaak ruzie en daarbij lijkt seks het enige middel om de spanning uit de lucht te krijgen. Ik durf wel te stellen dat bij hen eerder sprake is van ‘platte’ seks dan van verbonden intimiteit.
Een patroon van afwijzing en verstikking
Stellen met twijfel aan de relatie, vertellen vaak over eenzelfde patroon rondom seksualiteit. De één heeft meer behoefte en neemt vaker initiatief. De ander houdt vaker de boot af of vermijdt situaties waarbij intimiteit zou kunnen ontstaan. Gaan jullie bijvoorbeeld nog op hetzelfde tijdstip samen naar bed? Is iemand vaak moe of niet lekker? Is er spanning als de mogelijkheid om fysiek te worden zich aandient?
De één voelt zich afgewezen
Ben jij diegene die meer behoefte heeft en meer initiatief neemt? Dan voel jij je waarschijnlijk afgewezen als je partner niet thuis geeft. Je moppert soms of raakt gefrustreerd. Je wordt misschien wat onzeker. Je begrijpt niet waarom je partner jou hierin steeds afwijst. Houdt hij/ zij nog wel van me? Maar bij jouw partner speelt zich een compleet ander verhaal af.
De ander ervaart druk en verstikking
Ben jij diegene die vaker de boot afhoudt? Dan ervaar jij wellicht druk als je merkt dat je partner behoefte heeft. Je ‘moet’ wéér wat en je hebt al zoveel op je bordje liggen. Je verliest langzaam het contact met jezelf. Je krijgt wellicht zelfs het idee dat je niet goed genoeg bent. Dit zou wel eens heel verstikkend kunnen aanvoelen. Ziet hij/ zij wel hoe moeilijk dit voor je is?
Individuele groei (5)
Hoe kan individuele groei tot twijfel leiden in de relatie? Als jij persoonlijke groei doormaakt en jouw partner niet, dan kan dit twijfel veroorzaken. Je kunt jouw verhalen en ervaringen niet echt kwijt. Bij jouw partner ontbreekt dan soms het referentiekader. Is er dus bij één van jullie sprake van sterke persoonlijke groei? Dan is dat zowel een waarschuwingssignaal als een mogelijk voedingsbodem voor relatietwijfel.
Vormen van individuele groei
Individuele groei kan op verschillende manier gevoed worden, waaronder het:
- volgen van een training, opleiding of retraite;
- doorlopen van een coaching traject;
- langdurig werken aan herstel met een psycholoog of andere hulpverlener;
- of verwerken van een ziekte of traumatische gebeurtenis.
Drie mogelijke gevolgen van individuele groei
Het is best spannend als je partner ineens groeit en verandert.
Hieronder geef ik drie mogelijke gevolgen van individuele groei bij één van de partners in een relatie.
1. Veranderende behoeften en doelen
Persoonlijke groei kan leiden tot veranderingen in behoeften, wensen en levensdoelen. Lopen deze veranderingen niet synchroon met die van jouw partner? Dan kan dit twijfel veroorzaken over de compatibiliteit binnen de relatie.
2. Onzekerheid en angst
Soms kan de groei van één partner, onzekerheid of angst veroorzaken bij de ander. Dit kan gebeuren als er een perceptie is dat de groeiende partner ‘vooruitgaat’ en de ander ‘achterlaat’, of als de groei leidt tot een verandering in de dynamiek van de relatie. Je partner kan soms gefrustreerd zeggen: “Ik wil de oude versie van jou weer terug!”.
3. Onafhankelijkheid versus afhankelijkheid
Persoonlijke groei kan ook de balans tussen onafhankelijkheid en afhankelijkheid in een relatie beïnvloeden. De groeiende partner is bijvoorbeeld steeds beter in staat om wensen en grenzen aan te geven. Kan steeds beter voor zichzelf zorgen en opkomen. Als een partner meer zelfstandig wordt, kan de ander zich minder nodig of minder verbonden voelen, wat kan leiden tot twijfels over de relatie.
Twijfels over toekomstplannen (6)
Het uiten van twijfels over gezamenlijke toekomstplannen, zoals samenwonen, trouwen of kinderen krijgen, kan wijzen op diepere onzekerheid over de relatie. Toekomstplannen zijn van wezenlijk belang voor elke relatie. Ze zorgen ervoor dat de relatie nieuwe voeding krijgt en als het ware steeds opnieuw wordt gecreëerd. Als toekomstplannen op losse schroeven komen te staan, dan is dat zeker een signaal voor relatietwijfel.
Toekomstplannen als reflectie van de relatie
Toekomstplannen zijn vaak een reflectie van hoe partners hun relatie zien en wat ze ervan verwachten. Als iemand twijfelt aan deze plannen, kan dit een indicatie zijn van onderliggende onzekerheden of ontevredenheden binnen de relatie. Deze twijfels kunnen betrekking hebben op de compatibiliteit, de richting van de relatie, of onopgeloste conflicten.
Twijfel aan de relatie leidt tot twijfel aan toekomstplannen
Anderzijds, als iemand twijfelt aan de stabiliteit of duurzaamheid van de relatie, kan dit leiden tot twijfels over gezamenlijke toekomstplannen. In dit scenario is de twijfel aan de relatie de primaire oorzaak, en de onzekerheid over toekomstplannen het gevolg.
Plan een vrijblijvend adviesgesprek (ONLINE AGENDA)
Willen jullie een open gesprek over jullie relatie, twijfel of scheiding? Dit gesprek biedt jullie wellicht (1) handvaten om het samen leuker te krijgen, (2) meer inzicht in de aard van jullie twijfel of (3) een helder pad richting gezamenlijke scheiding. Het adviesgesprek duurt ca. 45 minuten en is geheel vrijblijvend.
Gevoel van onrust of leegte (7)
Een onbestemd gevoel van leegte, innerlijke onrust, ontevredenheid of onvervulde behoeften, zelfs als alles oppervlakkig gezien goed lijkt te gaan, kan een indicatie zijn van relatietwijfels. Het is echter belangrijk om te beseffen dat deze gevoelens complex zijn en dus niet persé direct gerelateerd aan jullie relatie. Een grondige zelfevaluatie en open communicatie met jouw partner kunnen helpen bij het verhelderen hiervan. Hier volgen vier voorbeelden ter verduidelijking.
Projectie van persoonlijke issues op de relatie
Soms projecteren we eigen problemen of onzekerheden op de relatie.
Soms kunnen gevoelens van leegte of onrust voortkomen uit persoonlijke kwesties of onopgeloste problemen. Deze gevoelens kunnen onbewust geprojecteerd worden op de relatie, waardoor iemand (onterecht) gaat twijfelen aan de relatie, zelfs als de relatie op zich gezond en stabiel is.
Zoeken naar betekenis of zingeving
Een veelvoorkomende onzekerheid betreft de dieperliggende zoektocht naar betekenis of vervulling in het leven. Heb jij bijvoorbeeld het gevoel, dat je een duidelijke richting of zingeving mist? Dan is de kans groot dat deze onzekerheid een weerslag heeft op jullie relatie en dus voor twijfel kan zorgen. In deze blog over geluk, kun je lezen hoe belangrijk het is om een doel in je leven te hebben.
Relatie juist als bron van onrust
Aan de andere kant kan een onbevredigende of problematische relatie, gevoelens van leegte, onrust of onbestemdheid veroorzaken. Als iemand fundamentele behoeften of verwachtingen niet vervuld ziet in de relatie, kan dit leiden tot een algemeen gevoel van ontevredenheid en (terechte) twijfels over de relatie.
Veranderingen in levensfase
Tenslotte zijn er een aantal levensfasen waarin mensen vaak een onbestemd gevoel van leegte of onrust ervaren:
- Als er net kinderen zijn geboren (of het niet lukt om zwanger te raken).
- In de puberteit van de kinderen.
- Gedurende de ‘midlife’ periode en/ of rondom de menopauze.
- Het moment dat de kinderen uit huis gaan.
- Wanneer mensen met pensioen gaan.
Wees je ervan bewust dat de meeste mensen deze levensfasen lastig vinden. En ook dat dit dan vaak druk zet op de relatie, in de zin van twijfels. Meestal waait dit weer over als de relatie in de basis stabiel is. Soms kan een dergelijke levensfase juist zichtbaar maken dat de relatie minder goed is en zijn de twijfels terecht.
Verliefdheid of fantasie over een ander (8)
Fantaseren over andere partners of het vergelijken van je huidige partner met anderen, kan wijzen op relatietwijfel. Het daadwerkelijk verliefd worden op iemand anders, ligt vaak in het verlengde hiervan en brengt nog veel meer twijfels teweeg. Het is belangrijk op te merken dat deze signalen niet altijd duiden op het einde van een relatie, maar eerder aangeven dat er aandacht besteed moet worden aan de onderliggende problemen. Ik ga hieronder dieper in op bepaalde aspecten.
Onvrede maakt vatbaar
Onvrede, onvervulde behoeften of een gebrek aan emotionele verbinding kunnen jou vatbaarder maken voor fantaseren over of verliefd worden op een ander. Op onbewust niveau vormt dit een ontsnapping aan, of een oplossing voor, de problemen in jouw huidige relatie. Deze oplossing kan twee kanten gaan:
- Het kan een trigger zijn om de problemen met elkaar te bespreken, op te lossen en de relatie te verbeteren.
- Maar het kan ook het einde van jullie relatie inluiden, omdat de één zijn verliefdheid wil volgen of de ander juist erg in de angst en/ of woede schiet.
Idealisering van een nieuwe relatie
Fantaseren over iemand anders, kan soms een idealisering zijn van wat een nieuwe relatie zou kunnen bieden. Maar ook als je al echt verliefd bent, zie je alles door een roze bril. Jij laat jezelf van jouw beste kant zien en dat doet de ander ook. De gelukshormonen, dopamine en oxytocine, gieren door je lijf. Gevoelsmatig legt je bestaande relatie het hier altijd tegen af. Wees je er dus van bewust, dat verliefdheid doorgaans leidt tot een vertekend beeld van zowel je nieuwe liefde als van je huidige relatie.
Onzekerheid leidt tot vergelijken
Twijfel over een relatie kan ook voortkomen uit algemene onzekerheid of ambivalentie over wat jij wilt in een relatie. Dit kan leiden tot een constante vergelijking met anderen en mogelijk fantasieën als manier om deze onzekerheden te verkennen.
Een voorbeeld
Dit is bijvoorbeeld vergelijkbaar met het kopen van een auto. De één koopt een auto en daarmee is het afgedaan. Terwijl de ander, ook na de aanschaf, blijft kijken naar andere auto’s en twijfelt of hij wel de juiste auto heeft gekocht. Op wie lijk jij het meest? Ben je doorgaans zeker van je zaak of in de kern meer een twijfelaar?
Scheiden of blijven? – Doe de test
Zit jezelf wel eens met relatietwijfels? Worstel je soms met de vraag “scheiden of blijven?”. Lees dan bijgaande blog “Scheiden of blijven – Haarscherpe analyse en Test”. Hierin ga ik dieper in op dit specifieke onderwerp. Ook vind je hier een test in de vorm van 10 vragen aan jezelf. Door deze eerlijk in te vullen, kan er meer duidelijk worden.
