Wat moet je regelen bij ongehuwd samenwonen en uit elkaar gaan?

Uit elkaar gaan is nooit eenvoudig, en voor stellen die ongehuwd samenwonen, kunnen de juridische en praktische aspecten extra ingewikkeld zijn. Hoewel je niet te maken hebt met een officiële echtscheiding, is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken over de verdeling van eigendommen, financiën en eventuele gezamenlijke kinderen. In deze blog bespreken we alle stappen en aandachtspunten (bekijk ook ons heldere achtstappenplan bij scheiding). voor een respectvolle en gestructureerde afwikkeling als jullie relatie eindigt.

Wat betekent ongehuwd samenwonen en uit elkaar gaan?

Bij ongehuwd samenwonen zijn er veel minder wettelijke regels zoals die er wel zijn bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap. Dit betekent dat jullie zelf verantwoordelijk zijn voor het maken van afspraken over de verdeling van bezittingen en verantwoordelijkheden. Als er een samenlevingscontract is, biedt dit vaak houvast, maar zonder contract kunnen afspraken lastiger zijn.

Ongehuwd samenwonen vereist duidelijke afspraken, want er zijn minder automatische wettelijke regels.

Belangrijkste verschillen met scheiden na een huwelijk:

• Geen wettelijke gemeenschap van goederen, tenzij dit expliciet is vastgelegd.
• Geen automatische rechten of plichten rondom partneralimentatie.
• Minder juridische verplichtingen, maar meer afhankelijkheid van onderlinge afspraken.
• Geen wettelijke verplichting over de eventuele verdeling van jullie ouderdomspensioen.
• Een scheiding kan zonder tussenkomst van de rechtbank.

Dit gebrek aan standaardregels maakt het cruciaal om helder te communiceren en afspraken vast te leggen.

Controleer je samenlevingscontract

Een samenlevingscontract kan een handig hulpmiddel zijn bij het uit elkaar gaan. Hierin staan vaak afspraken over de verdeling van kosten, eigendommen en andere praktische zaken. Controleer wat er is vastgelegd en gebruik dit als basis voor verdere afspraken.

Wat als er geen samenlevingscontract is?

• Je moet samen onderhandelen over eigendommen, schulden en verantwoordelijkheden.
• Mondelinge afspraken of informele afspraken kunnen een uitgangspunt bieden, maar deze zijn niet altijd bindend.

Een mediator kan helpen als jullie moeite hebben om tot overeenstemming te komen.

Verdeling van gezamenlijke bezittingen

Bij het beëindigen van een samenwoonrelatie moeten gezamenlijke bezittingen eerlijk worden verdeeld. Dit kan gaan om meubels, apparaten, voertuigen of andere waardevolle spullen.

Hoe verdeel je bezittingen?

• Gezamenlijk eigendom: Alles wat samen is gekocht of gedeeld eigendom is, moet eerlijk worden verdeeld. Maak een inventarisatie en beslis wie wat houdt.
• Privébezittingen: Wat voor de samenwoonperiode al van jou was, blijft jouw eigendom. Ook persoonlijke spullen zoals kleding of hobbyartikelen vallen hieronder.

Praktische tips:

1. Maak een lijst van alle bezittingen.
2. Geef aan wie wat wil houden.
3. Zoek een eerlijke verdeling op basis van waarde en gebruik.

Het belangrijkste is dat je met respect en wederzijds begrip deze verdeling regelt.

Wat doe je met de gezamenlijke woning?

De gezamenlijke woning is vaak een van de grootste vraagstukken bij het uit elkaar gaan. Afhankelijk van of jullie huren of kopen, zijn er verschillende opties. Een compleet overzicht van alles opties vinden jullie hier: “Scheiding en woning – een antwoord op al je vragen”.

Duidelijke afspraken over de gezamenlijke woning voorkomen conflicten en bieden financiële rust.

Bij een huurwoning:

• Wie blijft in de woning? Overleg met de verhuurder over het aanpassen van het huurcontract.
• Wat als niemand de woning wil? Dan moet het huurcontract gezamenlijk worden beëindigd.

Bij een koopwoning:

• Verkoop de woning en verdeel de opbrengst.
• Eén partner blijft wonen en neemt de hypotheek over. Dit vereist vaak overleg met de hypotheekverstrekker.
• Overbrugging van kosten: maak afspraken over wie tijdelijk de hypotheek en andere woonlasten betaalt.
• De woning onverdeeld laten, waarbij één van jullie er blijft wonen of waarbij jullie gaan ‘birdnesten’.

Belangrijke aandachtspunten:

• Zorg dat afspraken schriftelijk worden vastgelegd.
• Overweeg juridische of financiële begeleiding om conflicten te voorkomen.

Als iemand meer eigen geld heeft ingebracht wordt het complexer

Het is een stukje ingewikkelder als jullie samenwonen en iemand heeft meer geld ingebracht in de koopwoning. Hebben jullie hierover afspraken gemaakt in de samenlevingsovereenkomst? Dan is het vaak wel duidelijk. Is dat niet zo? Dan is het standaard vermogensrecht van toepassing en kan een deel van de eigen inbreng verjaard zijn. Wil je weten hoe dit bij jullie zit? Lees dan onze blog “Eigen inbreng huis bij scheiding – van jou, van mij of van ons samen?”.